USRAH
Berdasarkan kepada Al-Waqi'iyah Al-Harakiyyah yang ketara pada masa ini, usrah merupakan satu daripada enam elemen yang diterapkan kepada ahli-ahli gerakan Islam Al-Ikhwan Al-Muslimun.
Tujuan utamanya adalah untuk meningkatkan mutu pentarbiyahan ahli gerakan Islam. Ia bermatlamatkan ukhwah yang bersendikan aqidah, fikrah, kesedaran dan cita-cita. Matlamat ukhwah diletakkan sebagai matlamat tertinggi disamping proses menerapkan kefahaman dan membena kaderisasi yang bernilai.
Ukhwah ini merupakan asas kejayaan bagi sesebuah gerakan sebagaimana yang termaktu didalam nas-nas yang sohih. Ia dijadikan sebagai imad dan autad yang menjadi pemangkin, seolah-olah seperti akar pohon yang mencengkam bumi, jauh ke dalam. Proses membina ukhwah haruslah kreatif dan biasanya ia terbina selepas melalui kepayahan dan halangan bersama-sama.
Puzzle adalah gambarannya. Ada yang besar dan ada yang kecil, saling melengkapi antara satu sama lain. Dalam ikatan ukhwah yang dibina ini, peringkat ithar adalah tingkatan yang teringgi. meskipun demikian, sekurang-kurangnya abnaul harakah ini mampu berlapang dada dan membuang sangkaan yang tidak menentu terhadap orang lain.
Konsepnya begini, Lupakan kebaikan diri, tetapi ingat kebaikan orang. Ingat keburukan diri, tetapi lupakan keburukan orang, Dalam usrah, soal ini yang dibina. Seolah-olah, tayar sahaja tidak boleh dianggap kereta. Stereng sahaja tidak boleh dikatakan kereta. Akan tetapi, gabungan kesemuanya, termasuklah cermin, lampu dan pintu akan membentuk sebuah kereta yang bermanfaat kepada penggunanya. Kepala tidak indah tanpa rambut, sebagaimana tangan tidak berfungsi tanpa otot-otot yang menggerakkannya, dan jasad ini tidak memberi reaksi tanpa hati yang melaksanakan kerjanya.
ELEMEN-ELEMEN YANG MENJADI TUNJANG USRAH
Elemen yang terpenting dalam pembentukkannya adalah Murabbi. Murabbi adalah penggerak yang bertenaga, mempunyai kefahaman Islam yang syumul dan mempunyai selera yang tinggi dalam memenangkan Islam. Ini digambarkan oleh Said Hawa berkenaan gurunya, betapa gurunya mempertahankan Islam seolah-olah menyembelih seekor kambing.
Murabbi tidak boleh hanya seorang yang soleh meskipun soleh itu faktor yang terpenting. Murabbi perlu melengkapi dua faktor utama mencakupi kesolehan dan kebijaksanaan. Yang dimaksudkan ialah Al-Quwwah dan Al-Amanah. Umar mengatakan kebimbangan terhadap maksiat-maksiat yang dilakukan kerana bimbang akan hilangnya keberkatan, selain itu beliau juga menyatakan kegusarannya terhadap orang yang soleh, tetapi tidak berstrategis.
Seorang murabbi perlu menghayati maksud mas'ul dan melengkapi ra'in. Mereka mendidik ahli mengikut kesesuaian zaman mereka, bukan mengikut zaman mereka ditarbiyah. Antaka kalam yang pernah disebut oleh Albert Enstein ialah "Permasalahan masa dahulu akan dapat diselesaikan dengan pemikiran masa sekarang".
Idealisme mereka memuncak dan mereka mencintai pembaharuan yang tidak lari dari syariat yang ditetapkan. Ada sarjana menyebut, setiap sesuatu yang berganjak dan tidak static ialah perubahan.
Mereka sentiasa membawa idea-idea yang berstrategi dalam membimbing kader-kader mereka.
Elemen seterusnya ialah manhaj tarbiyah.
Dalam membentuk fardul muslim yang bernyawa, seorang murabbi tidak akan mengira siapa sahaja untuk menjadi anak didik mereka. Justeru, manhaj tarbiyah ini juga penting, akan tetapi tidak dapat menandingi keperluan seorang murabbi dalam menggerakan usrah. Namun, elemen manhaj tarbiyah ini tidak boleh dianak tirikan kerana kelak ia mungkin menjadi faktor kegagalan usrah itu yang membawa kepada futur terhadap anak-anak usrah. Tidak perlu kita katakan nilai kesetiaan dan kepatuhan itu penting, tetapi cukuplah kita jadikan ia sebagai supplement dan perencah perjalan tarbiyah yang mantap.
Struktur anhaj ini boleh diperhalusi, berdasarkan kepada sirah-sirah nabi dan apa yang telah disusun oleh ulama haraki yang faqih dan bukan sahaja alim.
Pembentukan ahli pula jangan hanya dilihat dari kaca mata nilai budi dan ilmu semata-mata, kara sejarah pernah terbukti bahawa Islam pernah bangkit ditangan orang yang kurang nilai budinya dan kurang berilmu. Khalid Al-Walid pernah bertindak melanggar beberapa arahan nabi dan bertindak semberono, akan tetapi beliau merupakan enjin utama kepada gerakan. Ikramah pula belum sempat menimbba ilmu sedalam mungkin, akan tetapi beliaulah yang syahid sebagai syuhada dalam menegakkan Islam.
Dalam kata yang mudah, jangan disangka hanya orang yang baik yang terpilih untuk membantu agama Allah, justeru pemilihan ahli dan kaderisasi haruslah merangkumi aspek yang luas dan teliti. Mungkin kita boleh menyandarkan kakuatan kita kepada kata-kata Umar Al-Khattab : " Sesungguhnya nilai Islam ini akan berkurangan sedikit demi sedikit apabila tiada yang mengenal nilai jahiliyyah dalam Islam ".
|
-Usrah itu Osem- |
MEKANISME USRAH
Pemilihan ahli yang terbuka menuntut aspek kekreatifan dan kritis dalam melaksanakan usrah. Usrah ini dibentuk oleh ahli-ahlinya. Mungkin usrah ini akan menjadi liqo' ilmu apabila ahli-ahlinya merupakan pencinta dan penggemar ilmu. Usrah boleh bersifat praktikal dan amali sekiranya ahlinya lebih aktif bergerak dan bermodul daripada bercakap.
Usrah juga boleh diadakan dalam bentuk daurah yang lebih menitik beratkan perbincangan dan brainstorm idea. Alangkah baiknya sekiranya apa yang dibentangkan dapat dimuatkan dalam satu kertas kerja lalu dibentangkan pada peringkat yang lebih tinggi, atau sekurang-kurangnya dijadikan bahan rujukan.
Usrah boleh juga diadakan dalam bentuk yang lebih bersifat jundi. Ia berguna dalam melatih ketekunan dan kekuatan ahli. Malah, ia juga boleh dibuat dalam bentuk riadah, ziarah dan sebaginya yang memberi manfaat kepada ahli. Usrah yang diadakan tidak boleh terlalu rigid atau jumud, supaya ianya nanti tidak menjadi medan yang tampak ortodoks dan 'beku'. Sebaliknya usrah perlu digerakkan dalam bentuk yang dinamik dan fluidity, yang mencair dan menyerap ke dalam jiwa-jiwa ahli, iaitu aliran yang tidak tersekat oleh mana-mana batu.
Oleh itu, naqib boleh mengadakan tayangan video, membelanja anak usrah makan, bermain teka-teki, belajar bersama-sama, membuat operasi khusus malam merdeka, atau malam tahun baru, bermain 'chess' dan 'carrom', belajar skill komputer, berniaga kecil-kecilan, dan sebagainya. Semua ini anjal dilaksanakan dengan syarat unsur kefahaman dan kesederan harus diberikan secara implisit dan eksplisit.
TADRIJ
Unsur tadrij sangat penting dalam mana-mana tarbiah. Kita tidak boleh memetik buah sebelum masaknya, atau menggerakan kereta diwaktu pagi tanpa memanaskannya terlebih dahulu. Malah, nabi juga mengajar kita melakukan solat sunat tahajjud, 2 rakaat yang ringkas di permulaan sebelum melaksanakan Qiamullail yang panjang.
Tadrij bermaksud beransur-ansur. Bermakna dalam mentarbiayah ahli, tidak boleh secara 'touch and go' atau pun memberikan kesemua intipati dan penyampaian dalam satu masa. Namun, tarbiyah memerlukan kepada peringkat-peringkat tarbiyah dalam memastikan ahli usrah mendapat pengalaman di semua peringkat dan agar tarbiyah itu lebih membumi. Seseorang yang tidak melalui unsur tadrij akan mudah tenggelam dan lemas sekalipun pada peringkat awalnya, mereka merupakan orang yang bersemangat.
Dalam tadrij, satu perkara yang boleh dijadikan peringatan ialah jangan kita ingin melihat hasil sesuatu perkara dalam jangka masa yang singkat kerana tarbiyah dan perjuangan itu merupakan suatu jalan yang panjang dan memerlukan stamina yang berpanjangan agar tidak semput ditengah jalan.
PENUTUP
Terlalu banyak perkara yang boleh disentuh mengenai usrah.
Perbincangannya terlalu panjang dan ia memerlukan kepada syarahan lisan, pembacaan yang luas dan aplikasi yang baik. Kita tidak boleh terikat secara keseluruhan lagi denganpendekatan Al-Banna, tetapi kita perlu mengadaptasikannya mengikut kesesuaian tempat, masa dan persekitaran kita.